به بهانه روز ملی ذخایر ژنتیكی و زیستی؛
نجات زندگی با ذخایر ژنتیکی و سلول های بنیادی
راستابلاگ: اصفهان ذخیره سازی سلول های بنیادی و ذخایر ژنتیکی، قدمی نوین در حفظ گونه های درحال انقراض و درمان بیماریهای صعب العلاج است.
ذخایر زیستی و ژنتیکی، میراث گرانبهایی از طبیعت هستند که قرن ها در دامن زمین تکامل یافته اند. این منابع نه فقط ضامن پایداری زیست بوم ها و امنیت غذایی ما هستند، بلکه پایه و اساس خیلی از دستاوردهای علمی، دارویی و بیوتکنولوژیک را نیز می سازند. گیاهان دارویی که بیماریها را درمان می کنند، نژادهای مقاوم دام و طیور که امنیت غذایی را تقویت می کنند، میکروارگانیسم هایی که در صنایع تخمیری و داروسازی نقش کلیدی دارند، همگی قسمتی از این ثروت عظیم اند.
در دنیای امروز، با افزایش تغییرات اقلیمی، تخریب زیستگاه ها و انقراض گونه ها، حفظ این ذخایر بالاتر از هر زمان دیگری اهمیت دارد. در ایران، به عنوان یکی از غنی ترین کشورهای جهان از نظر تنوع زیستی، مسئولیت ما در صیانت از این گنجینه طبیعی دوچندان است. ثبت، شناسایی، ذخیره سازی و بهره برداری پایدار از این منابع، نیازمند همکاری بین المللی، حمایت های قانونی و مشارکت علمی گسترده است.
روز ملی ذخایر زیستی و ژنتیکی فرصتی است تا اهمیت این منابع را یادآور شویم، کوشش های علمی دراین خصوص را ارج نهیم و به سوی برنامه ریزی های راهبردی برای حفاظت و بهره برداری هوشمندانه از آنها گام برداریم. این روز، یادآور این حقیقت است که سرمایه های ژنتیکی نه فقط برای امروز، بلکه برای آیندگان نیز حیاتی اند. اگر امروز هوشمندانه عمل نکنیم، فردا ممکنست خیلی از اینگونه های باارزش را برای همیشه از دست دهیم.
حفظ ذخایر ژنتیکی، فرایندی هزینه بر است
b>محمدحسین نصراصفهانی، رییس پژوهشکده زیست فناوری و بنیانگذار مرکز باروری و ناباروری اصفهان به ایسنا می گوید: پژوهشکده های سلول های بنیادی، تولیدمثل و زیست فناوری، هر یک در عرصه تخصصی خود، اهمیت بالای ی در توسعه علم زیستی و پزشکی دارند.
وی با اعلان اینکه یکی از مهم ترین دستاوردهای پژوهشکده زیست فناوری رویان اصفهان که وابسته به جهاد دانشگاهی است، موفقیت در شبیه سازی حیوانات بوده که در سطح ملی و بین المللی بازتاب گسترده ای داشته است، می افزاید: این فناوری، علاوه بر پیشرفت های علمی، ظرفیت بالایی برای حفظ گونه های درحال انقراض دارد.
رئیس پژوهشکده زیست فناوری اصفهان ادامه می دهد: ما توانسته ایم با ذخیره سازی سلول های حیوانات درحال انقراض، قدمی مهم در حفظ تنوع زیستی ایران برداریم. نمونه ای از این کار، ذخیره سازی سلول های قوچ پا میشلو است. در این تکنیک، حتی از یک نمونه کوچک مانند چند سلول مو یا تکه ای از پوست، می توان سلول ها را تکثیر کرده، در دمای حدود ۱۹۶- درجه سانتی گراد فریز نمود و در آینده برای شبیه سازی بهره برد.
نصراصفهانی با اعلان اینکه یکی از مهم ترین کاربردهای این فناوری، امکان حفظ و حتی بازسازی یوز ایرانی است، اظهار می کند: اگر یک یوز، بهر دلیلی شامل کهولت سن، تصادف یا مشکلات هنگام تولد از بین برود، سلول های آن می توانند ذخیره شده و در آینده برای تحقیقات و شبیه سازی به کار گرفته شوند. نمونه موفق این فناوری را در شبیه سازی بین گونه ای دیده ایم، جایی که توانستیم قوچ را با بهره گیری از تخمک و رحم گوسفند اهلی بازسازی نماییم. بنابراین، این امید وجود دارد که بتوان خیلی از گونه های درحال انقراض را حفظ کرد و حتی برخی را باردیگر به طبیعت بازگرداند.
وی با اشاره به این که در ایران، مراکز مختلفی در حوزه ذخایر ژنتیکی فعالیت می نمایند، می افزاید: یکی از مهم ترین آنها مرکز ذخایر ژنتیک جهاد دانشگاهی است که تلاش نموده بانکی از رده های گیاهی، جانوری و سایر منابع زیستی بوجود آورد. این مرکز، علاوه بر شناسنامه دار کردن گونه های زیستی، زمینه را برای تحقیقات آینده فراهم می آورد و نقش اساسی در مدیریت ذخایر ژنتیکی کشور دارد.
بنیانگذار مرکز باروری و ناباروری اصفهان می گوید: حفظ ذخایر ژنتیکی، فرایندی هزینه بر است. این پروسه شامل شناسایی و نمونه گیری از حیوانات درحال انقراض، فریز کردن سلول ها در وضعیت خاص و نگهداری طولانی مدت در دمای خیلی کم است. یکی از چالش های اساسی، هزینه های بالا برای نگهداری نمونه ها است. نگهداری در تانک های ازت مایع مستلزم شارژ روزانه ازت مایع است که هر تانک می تواند روزانه ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان هزینه داشته باشد. این هزینه ها سبب شده که خیلی از مراکز، با وجود علاقه و توان علمی، در اجرای این پروژه ها با محدودیت مواجه شوند.
نصراصفهانی بیان می کند: تکنولوژی شبیه سازی و ذخیره سازی ژنتیکی، فرصتی باارزش برای حفظ تنوع زیستی ایران فراهم آورده است. با سرمایه گذاری در این عرصه، می توان حیوانات درحال انقراض را حفظ و حتی احیا کرد، اما برای موفقیت در این راه، حمایت های مالی و توسعه زیرساخت ها ضرورت دارد. هرچند چالش های مالی وجود دارد، اما دستاوردهای علمی و زیست محیطی این حوزه، اهمیت کوشش برای حفظ ذخایر زیستی و ژنتیکی را دوچندان می کند.
بزرگ ترین ظرفیت ذخیره سازی خون بند ناف در خاورمیانه را در اختیار داریم
b>مرتضی ضرابی، مدیرعامل بانک خون بند ناف رویان نیز با اعلان اینکه خون بند ناف به عنوان یک منبع غنی از سلول های بنیادی خون ساز شناخته می شود.، به ایسنا می گوید: این خون، همان خونی است که در بند ناف و جفت جریان دارد و سرشار از سلول های بنیادی خون ساز است که در صورت جمع آوری، می تواند در درمان بیماری هایی با منشأ خونی مورد استفاده قرار گیرد.
وی می افزاید: سلول های بنیادی خون ساز از منابع مختلفی مانند مغز استخوان، خون محیطی و خون بند ناف قابل جمع آوری هستند، اما خون بند ناف به علت دسترسی آسان، ایمنی بالا و نیاز نداشتن به جراحی، به عنوان یکی از منابع باارزش مورد توجه قرار گرفته است. این خون که در دوران بارداری، ارتباط حیاتی میان مادر و جنین را برقرار می کند، می تواند در درمان بیماری هایی مانند سرطان های خون، تالاسمی، نقص های سیستم ایمنی و کم خونی های مادرزادی مورد استفاده قرار گیرد. خوشبختانه تا حالا ده ها پیوند موفق با بهره گیری از این سلول ها برای بیماران دچار بیماریهای خونی انجام شده است.
مدیرعامل بانک خون بند ناف رویان ادامه می دهد: دستاوردهای پژوهشگاه رویان در حوزه ذخیره سازی و استفاده از سلول های بنیادی خون بند ناف شامل موارد مختلفی است. ما توانسته ایم بزرگ ترین ظرفیت سلول های بنیادی خون ساز را در کشور ایجاد نماییم و بالاتر از ۲۳۰ هزار نمونه خون بند ناف را از سراسر کشور جمع آوری و ذخیره نماییم.
ضرابی بیان می کند: هم اکنون، بزرگ ترین ظرفیت ذخیره سازی خون بند ناف در خاورمیانه را در اختیار داریم، بطوریکه هیچ یک از کشورهای منطقه چنین ظرفیتی را دارا نیستند. علاوه بر این، یک بانک جامع از سلول های بنیادی از منابع مختلف تأسیس شده که شامل سلول های بنیادی مزانشیم مشتق از بند ناف، پالپ دندان، مغز استخوان و خون محیطی است. این سلول ها در مراکز پیوند مورد استفاده قرار گرفته و تا حالا نزدیک به ۵۰ پیوند موفق برای درمان بیماریهای خونی در اطفال و بزرگسالان انجام شده که تامین این سلول ها توسط شرکت فناوری رویان انجام شده است. همچون مهم ترین دستاوردها، ایجاد یک ظرفیت سلولی غنی و متنوع از نظر ژنتیکی است که از قومیت های مختلف سراسر کشور جمع آوری شده و به عنوان یک منبع باارزش برای پیوند سلولی مورد استفاده قرار گرفته است.
وی با اعلان اینکه درباب ذخیره سازی خون بند ناف، سفارش می شود تمام خانواده هایی که در آستانه تولد فرزند هستند از این فرصت استفاده کنند، برای اینکه این منبع سلولی در آینده می تواند برای خود کودک یا سایر افراد با تطابق ژنتیکی مناسب مورد استفاده قرار گیرد، خاطرنشان می کند: این اقدام، ظرفیت سلولی مناسبی را برای پیشرفت سلامت جامعه فراهم می آورد. علاوه بر این، خانواده هایی که دارای فرزند دچار بیماریهای خونی یا ژنتیکی هستند، بطور ویژه باید از فرصت ذخیره سازی خون بند ناف فرزند بعدی خود بهره ببرند. خیلی از پیوندهای موفقی که تا حالا انجام شده، مربوط به پیوندهای خواهر و برادری بوده که فرصتی جهت استفاده از سلول های بنیادی برای درمان بیماریها فراهم آورده است.
مدیرعامل بانک خون بند ناف رویان در پاسخ به این پرسش که آیا سلول های بنیادی خون بند ناف می توانند در آینده برای بیماریهای غیرخونی نیز مورد استفاده قرار گیرند، می گوید: هم اکنون، بیش ترین کاربرد این سلول ها برای درمان بیماریهای خونی است، اما تحقیقات نشان داده که این سلول ها پتانسیل درمان بالاتر از ۸۰ نوع بیماری مختلف را دارند.
ضرابی می افزاید: وقتی صحبت از سلول های بنیادی بند ناف می شود، منظور دو دسته سلول بنیادی خون ساز و سلول های بنیادی مزانشیم است. امروزه کارآزمایی های بالینی مختلفی در سرتاسر جهان در حال انجام می باشد تا از این سلول ها در درمان دیابت نوع ۱، سکته های مغزی، سکته های قلبی، بیماریهای ارتوپدی و بیماریهای خودایمنی استفاده گردد. یکی از خاصیت های مهم سلول های بنیادی مزانشیم، خاصیت تنظیم کنندگی سیستم ایمنی (ایمنومدولیشن) است که سبب شده این سلول ها برای درمان بیماریهای خودایمنی مورد توجه قرار گیرند.
وی با اعلان اینکه در ایران نیز کارآزمایی های بالینی مختلفی با بهره گیری از سلول های بنیادی خون بند ناف و بافت بند ناف شروع شده است، اظهار می کند: تا حالا کارآزمایی های بالینی فاز ۱ و ۲ برای درمان خردسالان دچار فلج مغزی و اوتیسم انجام شده است. همچنین، کارآزمایی هایی برای درمان آرتروز، بیماری ALS در بزرگسالان و دیابت در خردسالان شروع شده و به زودی فازهای بعدی آن اجرا خواهد شد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب