چرا زنان بیش از مردان عمر می کنند؟
راستابلاگ: دانشمندان می گویند یک عامل پنهان در مغز می تواند توضیح دهد که چرا زنان کندتر پیر می شوند و بیش از مردان عمر می کنند.
به گزارش راستابلاگ به نقل از ایسنا، کروموزوم خاموش X در مغز زنان ممکنست چندان هم خاموش و بی صدا نباشد.
به نقل از اس ای، یک مطالعه جدید شواهدی را هم در موش ها و هم در انسان ها نشان میدهد که با افزایش سن، کروموزوم های خواب و خاموش X می توانند در سلول های مغزی که برای یادگیری و حافظه حیاتی هستند، بیدار شوند.
تأثیر نادیده گرفته شده این کتابخانه ژنتیکی می تواند دلیلی کلیدی باشد که چرا زنان بیش از مردان عمر می کنند و پیری شناختی آهسته تری را بروز می دهند.
دنا دوبال(Dena Dubal)، متخصص مغز و اعصاب از دانشگاه الیفرنیا سانفرانسیسکو(UCSF) توضیح می دهد: در پیری معمولی، زنان دارای مغزی جوان تر به نظر می رسند و در مقایسه با مردان دارای نقص های شناختی کمتری هستند.
این نتایج نشان میدهد که کروموزوم خاموش X در زنان در اواخر زندگی باردیگر بیدار می شود و احیانا به کند کردن زوال شناختی کمک می نماید.
دوبال و همکارانش همچون مارگارت گدک(Margaret Gadek)، متخصص مغز و اعصاب، توضیح می دهند که کروموزوم X حدود 5 درصد از ژنوم انسان را در خود جای داده است و تا حد زیادی در مورد پیری مغز مورد مطالعه قرار نگرفته است.
پستانداران ماده دارای دو کروموزوم X هستند که از هر یک از والدین یکی را به ارث می برند، اما در هر سلول بدن، یک کروموزوم بصورت تصادفی خاموش می شود و دیگری فعال می شود.
با این وجود، تعدادی از ژن های منتخب از کروموزوم X می توانند از غیر فعال شدن بگریزند و شواهد نشان میدهد که با افزایش سن، کروموزوم های X بیشتری بواسطه «دستورات سکوت ژنتیکی» مهار نمی شوند. این به این معنا است که بیان هر دو کروموزوم X می تواند بطور بالقوه راه های متفاوتی را که در مغز مردان و زنان پیر طی می شود، هدایت کند.
پژوهشگران برای آزمایش این ایده، سلول های مغزی را در هیپوکامپ زنان که ناحیه ای از مغز است که به شدت در یادگیری، حافظه و پردازش عاطفی درگیر است، بررسی کردند.
این تیم ابتدا موش های دارای کروموزوم X را از دو «سویه» جوندگان مختلف موسوم به «Mus musculus» و «M. castaneus» مورد مطالعه قرار دادند. در مدلهای آنها، کروموزوم X در M. musculus یک ژن مهم به نام Xist را از دست داده بود که به این معنا است که نمی توان آنرا مانند همیشه خاموش کرد.
این بدان معناست که در بعضی از فرزندان آنها، کروموزوم ایکس M. castaneus همیشه غیرفعال می شود، بدین سبب اگر اثرات ژنتیکی آن در سلول های مغز ظاهر شود، آنگاه به عنوان یک «فرار» درنظر گرفته می شود.
پژوهشگران با بهره گیری از توالی یابی RNA، هسته های 40 هزار سلول هیپوکامپ را در چهار موش ماده جوان و چهار موش مسن بررسی کردند تا بفهمند کدام کروموزوم X فعال است.
نتایج نشان داد که میان 3 تا 7 درصد از ژن های این موجودات به نحوی از غیر فعال شدن فرار کرده اند. این در مورد بیشتر انواع سلول در هیپوکامپ موش ها صادق بود و بیشتر در مغزهای مسن تر دیده شد.
سلول هایی که احیانا ژن های X غیرفعال را بیان می کنند، شامل نورون های دندانه دار هستند که نقش برجسته ی در حافظه دارند و همین طور الیگودندروسیت ها که از تشکیل اتصالات عصبی پشتیبانی می کنند.
پژوهشگران به جهت اینکه ببینند آیا این یافته ها به مغز انسان هم قابل تعمیم است، داده های انتشار یافته قبلی درباره ی ژن های غیرفعال X را که با افزایش سن در حداقل یک یا چند نوع سلول مغز تغییر می کنند، بررسی کردند.
حدود نیمی از اهداف ناشی از پیری شناسایی شده بر روی کروموزوم X غیرفعال شده در صورت جهش موجب ناتوانی ذهنی انسان می شوند. این نشان میدهد که کروموزوم X غیرفعال حامل ژن های غنی شده برای عوامل در رابطه با قدرت شناختی است.
یکی از این ژن ها به نام PLP1، بیان خودرا خصوصاً با افزایش سن در نورون ها، الیگودندروسیت ها و آستروسیت های دندانه دار می افزاید. ژن PLP1 پروتئینی را بیان می کند که در تشکیل غلاف های میلین که نورون ها را احاطه کرده اند و به آنها اجازه می دهد پیام ها را با کارآیی بیشتری ارسال کنند، دخیل است.
پژوهشگران می گویند: به موازات موش ها، زنان مسن تر بیان PLP1 را در پاراهیپوکامپ در مقایسه با مردان مسن تر نشان دادند.
افزایش بیان ژن PLP1 در موش های نر و ماده موجب بهبود شناخت در مغز پیر شد و یادگیری و حافظه را در مدلهای حیوانی تقویت کرد. این می تواند یک هدف احتمالی برای درمان های آینده پیری مغز باشد.
این تیم نتیجه گیری کرد: مطالعه زیست شناسی خاص زنان از نظر تاریخی در علم و پزشکی کمتر ارائه شده است، اما لازم است و به شدت درحال گسترش است. فعال سازی کروموزوم X به شکل گسترده برای سلامت مغز زنان یا سایر سیستم های بدن هم اکنون یک حوزه حیاتی جهت بررسی است.
این مطالعه در مجله Science Advances انتشار یافته است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب