سندی برای تحول، ۲۷
بازبینی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش سوالات و ابهامات
به گزارش راستابلاگ، استفاده از ظرفیت گروههای مردمی در امر آموزش و پرورش خیلی خوب است اما گاهی این گروه ها با ایجاد برخی مدارس غیردولتی؛ به شکلی ضد عدالت آموزشی عمل کرده اند.
به گزارش راستابلاگ به نقل از مهر، عدالت آموزشی یکی از اصول آرمانی و همچون اهداف نظام آموزشی است که همواره در سخن مسؤلان دستگاه تعلیم و تربیت بر ضرورت تحقق آن تاکید گردیده است. علیرغم تأکیدات همیشگی بر ضرورت تحقق عدالت آموزشی و تربیتی، بعضی از کارشناسان نظام آموزشی معتقدند مسیر اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش باآنکه در راه تحقق عدالت است؛ اما موانع، پیچیدگی های مسیر و تصمیمات غلط و سلیقه ای برخی مسؤلان راه را برای تحقق عدالت طولانی تر می کند. در حالیکه اجرای سند تحول در دولت سیزدهم رشد قابل ملاحظه ای داشته است با این وجود روزمرگی های ستادی و ادارات کل در شهرها و شهرستان ها از موانع بروکراتیک موجود برای رسیدن به اهداف سند تحول بوده است. رضامراد صحرایی وزیر آموزش و پرورش پیش از این در مصاحبه با رسانه KHAMENEI.IR با اشاره به اینکه نقشه راه اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در شورایعالی انقلاب فرهنگی تصویب شده است؛ اظهار داشت: امروز اجرای این سند و نقشه، یک تکلیف ملّی است. صحرایی بر مبحث بازبینی در سند تحول هم اشاره نمود و اظهار داشت: ترمیم سند هم ضروری است و ضمیمه ای برای این کار بعد از اجرا در دوره های یک ساله پیشبینی شده و توجه به تکنولوژی های جدید همچون هوش مصنوعی در نقشه راه در نظر گرفته شده است. بر مبنای متن سند تحول، شورایعالی آموزش و پرورش ضروری است در دوره های ده ساله سند را مورد مطالعه و بازبینی قرار داده و در صورت ضرورت برای تغییر متن یا محتوای سند اقدام نماید. باآنکه از تدوین سند بیشتر از ده سال می گذرد اما اجرای بخش عمده ای از سند تحول محدود به همین دولت سیزدهم بوده است؛ این دولت بود که سند تحول بنیادین آموزش و پرورش را به صورت عملی در مدارس پیاده کرد. به همین جهت شاید در بعضی از موارد بازبینی در مورد ابعادی از سند تحول که هنوز اجرایی نشده و یا اخیرا به اجرا در آمده است؛ کمی زود باشد. همینطور طبیعی است برای بازبینی در سند تحول نمی توان مجدداً تنها از همان گروه تدوین کنندگان سند استفاده نمود. بازبینی در سند حتی اگر ضروری باشد؛ نیازمند کارشناسانی جوانی است که از نیازمندی های روز نظام تعلیم و تربیت آگاه بوده و با شیوه های پیاده سازی سند تحول در کف مدارس آشنا و در این حوزه کار کرده باشند.
منتقدان بر این مورد تاکید دارند که اعضای کمیته بازبینی در سند تحول، همان مولفین آن هستند و قرار هم نیست جز برخی تغییرات سطحی کار دیگری برای سند انجام دهند. بازبینی در سند تحول که بعد از یک دوره ده ساله اینروزها در شورایعالی آموزش و پرورش درحال بررسی است؛ منتقدانی دارد. منتقدان بر این مورد تاکید دارند که اعضای کمیته بازبینی در سند همان مولفین آن هستند و قرار هم نیست جز برخی تغییرات سطحی کار دیگری برای سند انجام دهند. به اعتقاد برخی کارشناسان، اعضای کمیته بازبینی در سند تحول تنها به دنبال اعمال برخی تغییرات کوچک و بی اهمیت هستند تا تنها به مسؤلان بالاتر گزارش عملکردی از اقدامات خود بدهند و در واقع قصد ندارند تغییر خاصی در سند برای اصلاح آن ایجاد کنند. این در شرایطی است که عدم پیشرفت قطعی در بعضی از مؤلفه های سند تحول و عدم وجود شاخصهای مناسب برای سنجش میزان پیشرفت برخی دیگر از مؤلفه های سند، نشان داده است بازبینی در سند تحول باید جدی تر مورد بحث کارشناسان مسئول قرار گیرد. یکی از مهم ترین مؤلفه ها که نیازمند تعریف چند شاخص دقیق است؛ موضوع عدالت آموزشی است. تلاش چند باره خبرنگار مهر برای پرسش از اعضای شورایعالی آموزش و پرورش در مورد بازبینی در سند تحول تابحال پاسخی به همراه نداشته است؛ خصوصاً این که اعضای شورا هم ترجیح می دهند تا به نتیجه نرسیدن بررسی های خود در زمینه بازبینی در سند حرفی به میان نیاید. ابهامات در وضعیت بازنویسی سند تحول با اتمام کار دولت سیزدهم و آغاز رقابت های انتخاب چهاردهمین رئیس جمهور هم بیشتر شده است و به نظر نمی رسد شورایعالی تا روی کار آمدن دولت جدید حرفی از بازبینی در سند تحول بزند. تحقق عدالت آموزشی نیازمند تعریف شاخصهای دقیق است در «سند تحول بنیادین آموزش وپرورش» که کلمه عدالت بارها در آن آمده است، بسط و گسترش عدالت آموزشی از راهبردهای اصلی است و توسعه آموزش و پرورش با کیفیت برای تمامی گروههای هدف تبیین شده است.
رویکرد محوری این سند راهبردی، عدالت تربیتی است. در سند تحول، واژه تربیت با تعریف «فرایند تعاملی زمینه ساز تکوین و تعالی پیوسته هویت متربیان، به صورتی یکپارچه و مبتنی بر نظام معیار اسلامی، به منظور هدایت ایشان در راه آماده شدن جهت تحقق آگاهانه و اختیاری مراتب حیات طیبه در همه ابعاد» معنا شده است.
یعنی لازمه عدالت تحقق مجموعه ای از فعالیتهای آموزشی و پرورشی رایج است که به تقویت مهارت ها و توانمندی های فرد و شایستگی های وی در تمام ساحت های وجودی اش کمک می نماید.
در حقیقت عدالت تربیتی عدالتی است که به تربیت در همه ساحت های شش گانه زیستی بدنی، علمی فناوری، زیبایی شناختی هنری، اجتماعی سیاسی، اعتقادی اخلاقی و اقتصادی وجودی انسان بپردازد.
عدالت تربیتی مبتنی بر فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی بوده و با هدف تحقق شجره طیبه اجرا می شود. برای تحقق عدالت باید به همه ابعاد وجودی انسان در کنار هم توجه شود؛ به نحوی که از راه رشد متعادل و متوازن، هیچ بُعدی به علت حاکمیت ابعاد دیگر فراموش نشده باشد.
عدالت تربیتی زمانی محقق می شود که عدالت آموزشی و فرصت یادگیری برای رشد همه جانبه مخاطب فراهم باشد. اگر نظام آموزش و پرورش بتواند این فرصت یادگیری را ایجاد نماید و یک انسان چندبعدی تربیت کند، میتوان گفت عادلانه برخورد کرده است. اما اگر در هر بُعدی کم بگذارد، به انسان بی عدالتی شده، چونکه اجازه رشد همه جانبه از او گرفته شده است. پرداخت به مسئله عدالت در حیطه راهبردها و در حیطه راهکار ها ناظر به این مسئله است که مساله عدالت از مسائل مهم در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است. در مساله عدالت هم همانند سایر مسائل و موضوعات مطرح در سند شاخص مشخصی نداریم و مساله دیگر اینست که عدالت یک مبحث یکپارچه است که باید در همه ارکان و عرصه ها همچون حوزه تربیت معلم یا کتاب درسی خویش را نشان دهد. عدالت آموزشی بدون شاخصهای کیفی و کمی محقق نمی شود / شاخصهای فعلی تا چه میزان اثر گذار است؟ محمد رمضانی مسئول کارگروه سند تحول سازمان بسیج فرهنگیان در گفت و گو با مهر در مورد میزان توجه به عدالت آموزشی در سند تحول اظهار داشت: نمی توانیم عدالت را فقط در حوزه مسائل کمی ببینیم؛ عدالت کیفی هم حائز اهمیت می باشد. عدالت کمی به این مورد می پردازد که هر دانش آموز به سطحی از امکانات آموزشی دسترسی داشته باشد اما عدالت کیفی به مبحث آموزش متناسب با هر دانش آموز و خصوصیت هایش می پردازد. با وجود انتقادات کارشناسان از نبود شاخص، در نظام آموزش و پرورش و سند تحول، شاخص ها و مؤلفه هایی بعنوان مصداق های عدالت آموزشی تعیین شده اند و در منابع به صورت طبقه بندی شده وجود دارند. نسبت دانش آموز به معلم یا نسبت دانش آموز به فضا یا تراکم دانش آموز به کلاس همچون شاخصهای موجود است؛ در واقع این ها شاخصهای توزیع عدالت در آموزش و پرورش هستند. با این وجود این شاخص ها اولاً به طور عمده شاخصهای کمی است ثانیاً میزان بهبود وضعیت شاخص ها چندان مورد ارزیابی عملکرد مدیران آموزشی قرار نمی گیرد.
ایده مردمی شدن آموزش معلوم نیست / خصوصی سازی مغایر با مساله حاکمیتی بودن آموزش است رمضانی با اشاره به اینکه در چند جای سند به مساله کمک سازمان های غیردولتی اشاره شده است؛ اظهار داشت: این نکته خودش به تنهایی می تواند ضد عدالت تربیتی باشد چونکه مساله خصوصی سازی مغایر با مساله حاکمیتی بودن آموزش است. از طرفی ما بر این مورد تاکید می نماییم که آموزش مساله حاکمیتی است که راهبردها و راهکارهای یک مدرسه آن نباید تغییر کند اگر می خواهیم در مورد مردمی شدن صحبت نماییم باید ای ده مان در مورد مردمی شدن مشخص باشد.
مسئول کارگروه سند تحول سازمان بسیج فرهنگیان تصریح کرد: استفاده از ظرفیت حوزه علمیه یا گروههای مردمی خیلی خوب است اما همین گروههای جهادی و مردمی در فضای آموزش و پرورش با ایجاد مدارس غیردولتی گاهی ضد عدالت آموزشی عمل کرده اند؛ برخی مدارس غیر دولتی که توسط گروههای مردمی بوجود آمده است امروزه شهریه های بسیار بالا می گیرند. این مدارس به شکلی متعلق به طبقات خاصی از اجتماع شده است که عمده دانش آموزان قادر به ورود به این مدارس نیستند.
بازنگری در سند تحول بدون توجه به شاخص ها و ضمانت های اجرایی بی فایده است
رمضانی اضافه کرد: برخی مدارس متعلق به دانش آموز پولدار غیر مذهبی و برخی مدارس برای دانش آموز پولدار مذهبی است. دراین میان دانش آموزانی هم که از وضع مالی چندان بالایی برخوردار نیستند؛ ناچار به ثبت نام در مدارس عادی هستند. در واقع غیردولتی شدن مدارس به طبقاتی شدن آموزش منجر گردیده است.
یکی از انتقادات اصلی منتقدان به اجرای سند فعلی، عدم وجود ضمانت اجرای مناسب می باشد. مدیری که نسبت به اهداف و راهکارهای سند بی توجه است یا درک درستی از آنها ندارد؛ مورد سوال قرار نمی گیرد یا مدیر کل آموزش و پرورش یک شهرستان خویش را موظف به همکاری با تشکل های دانش آموزی نمی بیند.
در چنین شرایطی منتقدان اجرای سند فعلی بر این زمینه تاکید دارند که برای تحقق کامل سند تحول با کمبود شاخص ها و ضمانت های اجرای مناسب مواجه هستیم. موضوعی که باید منتظر ماند و دید اعضای شورایعالی آموزش و پرورش تا چه میزان به آن توجه دارند
منبع: rastablog.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب