استخراج شده از متن قانون؛
وظایف قوه قضاییه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
راستابلاگ: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، به عنوان عالی ترین سند حقوقی کشور در اصول مختلفی به بیان وظایف قوه قضاییه و رئیس قوه قضاییه پرداخته است.
به گزارش راستابلاگ به نقل از مهر، حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژه ای رئیس قوه قضاییه در نشست مشترک مجلس و قوه قضاییه که سیزدهم آذرماه ۱۴۰۲ به مناسبت روز مجلس در مجلس شورای اسلامی برگزار گردید، اظهار داشت: قوه قضاییه مصمم است وظایفی که قانون اساسی بر عهده ما گذاشته است، انجام دهد. اما وظایف قوه قضاییه در قانون اساسی چیست؟ قانون اساسی قانون اساسی، عالی ترین سند حقوقی کشور و راهنما و مرجعی برای تنظیم قوانین دیگر است به نحوی که هیچ قانونی در کشور نمی تواند در مغایرت با قانون اساسی تصویب شود. قانون اساسی قانون تعیین کننده نظام حاکم است، قانونی که مشخص می کند قدرت در کجا متمرکز است، روابط قدرت حاکم با آزادی ها و حقوق ملت به چه نحوی است و قوای حاکمه شامل قوه مجریه، قوه مقننه و قوه قضائیه چه اقتدارات و مسئولیت هایی در مقابل ملت دارند. این قانون تعریف کننده اصول سیاسی، ساختار، سلسله مراتب، جایگاه و حدود قدرت سیاسی دولت و تعیین و تضمین کننده حقوق شهروندان کشور است. قانون اساسی به عنوان یک میثاق ملی و قرارداد اجتماعی، قدرت سیاسی را تنظیم، سازمان دهی و آنرا محدود می کند و حقوق و آزادی های مردم را تضمین می نماید. آشنایی مردم با حقوق خود در قانون اساسی و مطالبه این حقوق توسط آنها از حکومت می تواند زمینه ساز تحقق حقوق و آزادی های مندرج در قانون اساسی شود. مهم ترین عناوینی که در قوانین اساسی درباره ی آن بحث می شود، مربوط به شکل حکومت و قوای حاکم یعنی قوه مقننه، قوه مجریه و قوه قضائیه، طرز کار و وظایف این قوا و نیز ارتباطی که آنها با یکدیگر است. از موضوعات مهم دیگری که در قانون اساسی کشور در مورد آن صحبت می شود تامین آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندان است. اهمیت سیستم قضائی در قانون اساسی در مقدمه قانون اساسی به اهمیت حیاتی موضوع قضاء به این نحو پرداخته شده است: مسأله قضا در ارتباط با پاسداری از حقوق مردم در خط حرکت اسلامی، بمنظور پیش گیری از انحرافات موضعی در درون امت اسلامی امری است حیاتی، بدین جهت ایجاد سیستم قضائی بر پایه عدل اسلامی و متشکل از قضات عادل و آشنا به ضوابط دقیق دینی پیش بینی شده است، این نظام به سبب حساسیت بنیادی و دقت در مکتبی بودن آن لازم است به دور از هر نوع رابطه و مناسبات ناسالم باشد. (و اِذا حَکمْتُمْ بَینَ ٱلنّاسِ اَنْ تَحْکمْوا بِالْعَدلِ). طبق اصل ۵۷ قانون اساسی، موضوع تفکیک قوا در ایران امری پذیرفته شده است. این اصل مقرر می دارد: «قوای حاکم در جمهوری اسلامی ایران عبارتند از: قوه مقننه، قوه مجریه و قوه قضائیه که زیر نظر ولایت مطلقه امر و امامت امت بر طبق اصول آینده این قانون اعمال می گردند. این قوا مستقل از یکدیگرند.» بدین سبب قوه قضائیه یکی از قوای سه گانه حاکم در ایران است. وظایف قوه قضائیه در قانون اساسی طبق اصل ۶۱ قانون اساسی، اعمال قوه قضائیه بوسیله دادگاه های دادگستری است که باید طبق موازین اسلامی تشکیل گردد و به حل و فصل دعاوی و حفظ حقوق عمومی و گسترش و اجرای عدالت و اقامه حدود الهی بپردازد. فصل یازدهم قانون اساسی به بیان وظایف قوه قضائیه و رییس این قوه پرداخته است. اصل ۱۵۶ قانون اساسی به بیان وظایف قوه قضائیه می پردازد: طبق این اصل قوه قضاییه قوه ای مستقل است که پشتیبان حقوق فردی و اجتماعی و مسئول تحقق بخشیدن به عدالت و عهده دار وظایف زیر است: ۱ رسیدگی و صدور حکم در مورد تظلمات، تعدیات، شکایات، حل و فصل دعاوی و رفع خصومات و گرفتن تصمیم و اقدام لازم در آن قسمت از امور حسبیه که قانون معین می کند. ۲ احیای حقوق عامه و گسترش عدل و آزادی های مشروع. ۳ نظارت بر حسن اجرای قوانین. ۴ کشف جرم و تعقیب مجازات و تعزیر مجرمین و اجرای حدود و مقررات مدون جزایی اسلام. ۵ اقدام مناسب برای پیشگیری از وقوع جرم و اصلاح مجرمین وظایف رییس قوه قضائیه در قانون اساسی برمبنای اصل ۱۵۷ قانون اساسی، مقام رهبری یک نفر مجتهد عادل و آگاه به امور قضائی و مدیر و مدبر را به عنوان رییس قوه قضائیه بمنظور انجام مسئولیت های قوه قضائیه در کلیه امور قضائی، اداری و اجرائی به مدت پنج سال به عنوان رییس قوه قضائیه تعیین می کند که عالی ترین مقام قوه قضائیه است. طبق اصل ۱۵۸ قانون اساسی وظایف رئیس قوه قضاییه به این شرح است: ۱ -ایجاد تشکیلات لازم در دادگستری به تناسب مسئولیت های اصل یکصد و پنجاه و ششم ۲- تهیه لوایح قضایی متناسب با جمهوری اسلامی. ۳- استخدام قضات عادل و شایسته و عزل و نصب آنها و تغییر محل ماموریت و تعیین مشاغل و ترفیع آنان و مانند این ها از امور اداری، طبق قانون. همین طور طبق اصل ۱۶۰ تا ۱۶۴ قانون اساسی، پیشنهاد وزیر دادگستری به رئیس جمهور، تشکیل دیوان عالی کشور برمبنای ضوابطی که رئیس قوه قضاییه تعیین می کند، منصوب کردن رئیس دیوان عالی کشور و دادستان کل با مشورت قضات دیوان عالی، انفصال دایم یا موقت و یا تغییر محل خدمت قضات در موارد لزوم از دیگر وظایف رئیس قوه قضاییه است. طبق اصل ۱۷۳ و ۱۷۴ قانون اساسی: دیوان عدالت اداری و سازمان بازرسی کشور نیز زیر نظر رییس قوه قضاییه تأسیس می شوند. بدین سبب بطور کلی وظایف رئیس قوه قضاییه برمبنای قانون اساسی عبارتند از: اداره امور قوه قضاییه
ایجاد تشکیلات لازم در دادگستری به تناسب مسئولیت های اصل ۱۵۶ قانون اساسی
تهیه لوایح قضایی متناسب با جمهوری اسلامی
استخدام قضات عادل و شایسته و عزل و نصب آن ها
انتصاب رئیس دیوان عالی کشور و دادستان کل کشور
پیشنهاد عفو و یا تخفیف مجارات مجرمان به رهبر انقلاب (اصل ۱۱۰ قانون اساسی)
معرفی وزیر دادگستری به رئیس جمهور
رسیدگی به دارایی های مقامات سیاسی (اصل ۱۴۲ قانون اساسی)
تعیین نماینده برای نظارت بر سازمان در صدا و سیما (اصل ۱۵۷ قانون اساسی)
پیشنهاد اعضای حقوقدان شورای نگهبان (اصل ۹۱ قانون اساسی)
همچنان که رئیس قوه قضاییه در نشست امروز با مجلس شورای اسلامی به این مساله اشاره نموده است، قوه قضاییه در امتداد اجرای وظایف سنگین محوله در قانون اساسی و اجرای وظایف برمبنای سایر قوانین مصوب، در موضوعات مهمی مانند: تحقق عدالت اجتماعی، مبارزه با فساد، احیای حقوق عامه و تامین امنیت جسمی و معنوی مردم، نیاز به همراهی و همکاری قوه مقننه و قوه مجریه دارد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب