سیاست گذاری پژوهشی مطالبه ای از دولت بعدی
به گزارش راستابلاگ مدیر بخش ارتباط با صنعت پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران ضمن اشاره به اهمیت سیاست گذاری مدون برای پژوهش کشور اظهار داشت: ما اگر بخواهیم به نتیجه و محصول برسیم، باید از گام های اولیه شروع نماییم. در دنیا روش میان بر نداریم. این جا هم نخستین قدم این است که سیاست گذاری و تدوین سیاست های پژوهشی توسط تیم مناسبی صورت گیرد، نه اینکه بعنوان رفع تکلیف صورت گیرد و ۲۰ سال بعد ببینیم به ۹۰ درصد از مواردی که سیاست گذاری کرده ایم، نرسیدیم. سیاست گذاری باید توسط یک تیم واقع بین و با تجربه صورت گیرد.
دکتر مهدی قراباغی در گفت و گو با ایسنا، در خصوص مواردی که در دولت جدید باید مورد توجه قرار گیرد، به مبحث پژوهش های کاربردی در رابطه با صنعت اشاره نمود و اظهار داشت: متاسفانه در گذشته پژوهش های ما خیلی در رابطه با درآمدزایی و صنعت کشور نبود. البته در سالهای اخیر شرایط بهتر شده و پژوهش های کاربردی در رابطه با صنعت توسعه پیدا کرده است. با این وجود ما باید در کنار پژوهش هایی که در جهت پیش برد علم است و حتما باید مد نظر قرار گیرد، به پژوهش های کاربردی هم اهمیت دهیم تا صنایعی که کشور ما در آنها مزیت رقابتی دارند، مشخص شده و نسبت به سرمایه گذاری در این صنایع توجه لازم صورت گیرد.
وی با ذکر نمونه هایی افزود: برای مثال ما خوشبختانه در بعضی از جنبه های در رابطه با صنایع مهندسی نفت و مهندسی مکانیک، نرم افزار و مهندسی معدن، مزیت رقابتی داریم و باید پژوهش های کاربردی را در این حوزه ها تقویت نماییم تا هم بتوانیم وابستگی و نیاز کشور را به نفت کاهش بدهیم و از طرفی بتوانیم درآمدزایی ارزی داشته باشیم. از این طریق ما می توانیم مشکلاتی را که کشور در زمان تحریم ها با آن مواجه می شود را کاهش دهیم.
مدیر پژوهش های کاربردی پردیس دانشکده های فنی دانشگاه هران ضمن اشاره به جنبه دیگر توجه به پژوهش های کاربردی در رابطه با صنعت، اظهار داشت: ما باید روی محصولاتی که کشورهای تولیدکننده آن محصولات در دنیا کم است و قابلیت صادرات دارد، تمرکز کنیم؛ چونکه تحریم آن صنایع سبب افزایش قیمت محصولات مرتبط خواهد شد و این امر بعنوان یک محدودیت برای تحریم کنندگان کشور عمل می کند چونکه با تحریم کشور، قیمت آن محصول در جهان افزایش شدیدی خواهد یافت که سبب خواهد شد که تحریم کنندگان حتی در زمان تحریم به آن محصولات معافیت دهند.
وی اضافه کرد: البته باید توجه داشت که این مورد نیازمند مطالعات کامل و جامع است؛ ولی بعنوان مثال، یک نمونه آن واردات برق توسط کشور عراق بود. همان گونه که دیدیم، واردات برق کشور عراق حتی در دوران تحریم هایی که ترامپ وضع کرده بود هم شامل معافیت شد که علت آن هم مزیت رقابتی و نیاز اجتناب ناپذیر عراق به واردات برق از ایران بود.
قراباغی تصریح کرد: ما از یک سو باید با کارهای تحقیقاتی، بازار جهانی را شناسایی نماییم و در وهله بعدی بخشی از اهداف پژوهشی کشور را به بازارهایی که نیاز مصرفی دارند، سوق دهیم. این مورد در دراز مدت هم به نفع صنعت کشور و هم به نفع محققین خواهد شد و منافع آن در رشد اقتصادی و شکوفایی کشور تأثیر مثبت داشته و می تواند بیان کننده نقش پژوهش در کشور باشد.
درگیر تصمیمات مقطعی هستیم
دانشیار دانشکده مهندسی معدن دانشگاه تهران با بیان اینکه متاسفانه در کشور سیاست مدون پژوهشی نداریم و درگیر تصمیمات مقطعی هستیم، اظهار نمود: درست است که تا هم اکنون برنامه های گوناگونی مانند افق ایران ۱۴۰۴ و برنامه های پنج ساله را نوشتیم؛ ولی متاسفانه در بسیاری از موارد، اهداف تعیین شده حاصل نشد، و برهمین اساس در ادامه برای تدوین افق راه پژوهش کشور، باید از صاحب نظران و کارشناسان خبره استفاده نماییم. کشور ما احتیاج به یک سیاست مدون پژوهشی و نقشه راه ۱۰ ساله دارد تا بخش هایی که در کشور نیازمند پژوهش بیشتر هستند، مشخص شده و از طرفی جنبه هایی که مزایای اقتصادی و سودآوری برای کشور دارند را شناسایی نماییم.
وی افزود: هدف گذاری ها نباید به صورت مقطعی باشند. در این سال ها مشاهده کردیم که در یک مقطعی مباحث نانو جذابیت داشت و همه را به سمت مباحث نانو سوق می دادند و یک مدت مباحث در رابطه با بایو مورد توجه قرار گرفت. این روش تبلیغ مقطعی اصلا پاسخ گو نیست و پراکنده کاری ثمره چندانی برای کشور نخواهد داشت.
مدیر بخش ارتباط با صنعت پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران در مورد فعالیتهای پژوهشی در دوره حاضر وزارت علوم اظهار داشت: به نظر من در این دوره وزارت علوم، فعالیت پژوهشی خاصی و ویژه ای را مشاهده نکردیم. البته امکان دارد یک سری کارها شده باشد ولی متاسفانه در مجموع اتفاق مهمی که سبب جهش پژوهش در کشور شود، رخ نداد که امکان دارد عوامل گوناگونی در این حوزه دخیل باشند که اینجانب در جریان آنها نیستم.
در پژوهش روش میان بر نداریم
وی اضافه کرد: ما اگر بخواهیم به یک نتیجه ملموس که اثربخشی مناسبی در کشور داشته باشد و یک نتیجه مناسب برسیم، باید از گام های اولیه و از زیرساخت های پژوهشی کشور شروع نماییم و در زمینه پژوهش روش میان بر نداریم. این جا هم نخستین قدم این است که سیاست گذاری و تدوین سیاست های پژوهشی توسط تیم خبره و به صورت جامع و مناسب صورت گیرد. اگر سیاست گذاری پژوهشی کشور مطابق روش های قبلی، غیر واقع بینانه و یا به صورت رفع تکلیف مدون شود، بیست سال بعد شاهد خواهیم بود که ۹۰ درصد از اهداف سیاست گذاری شده، قابل دستیابی نبوده است. بنابراین بسیار ضروریست سیاست گذاری پژوهشی توسط یک تیم مجرب و آشنا با زمینه های پژوهشی کشور صورت گیرد و در این حوزه هم کمیته ها و تیم های مختلف کارشناسی تعیین شده و برای این کار بودجه اختصاص داده شده و پیگیری شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه بخش پژوهش در کشور از لحاظ نیروی انسانی محقق و دانش پایه جایگاه خیلی خوبی در دنیا دارد، افزود: ولی متاسفانه از این انرژی ها و پتانسیل ها در کشور به خوبی استفاده نمی گردد و بنابراین است که نتیجه خوبی حاصل نمی گردد. کشور ما از لحاظ مقالات علمی و تعداد محقق، جز کشورهای شاخص است ولی به علت عدم تبیین سیاست ها و اولویت های پژوهشی در کشور، از نتیجه و خروجی ملموسی که بر اقتصاد کشور تأثیر گذاشته و سبب بهبود درآمد کشور شود، اثری دیده نمی گردد.
وی تصریح کرد: در وهله اول با سیاست گذاری درست و بعد با پیگیری سیاست ها و رفع موانعی که وجود دارد، می توانیم این پتانسیل ها را بالقوه نماییم و امیدوارم است که این موارد توسط مسؤلان مد نظر قرار بگیرد و بخش های مختلفی که متولی پژوهش کشور هستند به صورت موازی کاری و بدون برنامه مثل سالهای قبل اقدام نکنند. در اصلاح ساختارهای پژوهشی، مناسب می باشد که از کشورهایی که در این حوزه پیشگام هستند، الگوبرداری شود و راهکار موفقیت آنها را مد نظر قرار داده و بومی سازی نماییم تا بتوانیم وضعیت کشور را بهبود بخشیم.
مدیر بخش ارتباط با صنعت پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران در مورد نحوه اداره پژوهش کشور در صورت وجود یا عدم وجود تحریم ها، تشریح کرد: ما در هر حالت باید به سمت خودکفایی اقتصادی کشور حرکت نماییم. فارغ از اینکه مذاکرات به نتیجه برسد یا نه، سیاست گذاری ما نباید به صورتی باشد که با یک تحریم، تمام اقتصاد کشور تحت تأثیر قرار بگیرد و روی قیمت دلار، اقتصاد کشور و معیشت جامعه تأثیر بگذارد. این وضعیت مبین این است که متاسفانه کشور ما شاید از خیلی جهات خودکفا نیست.
وی اضافه کرد: ما باید زمینه های در رابطه با زندگی مردم جامعه؛ یعنی بخش های کشاورزی، صنعت و بهداشت... کشور را تقویت کرده و بر تولید محصولات موردنیاز جهانی تمرکز نماییم، تا از یک سو تحریم کشور به سادگی امکان پذیر نبوده و از طرفی در صورت تحریم، مشکلات چندانی برای کشور ما ایجاد نشود. بدیهی است که اگر این اقدامات در گذشته رخ می داد، هم تحریم ها صدمات زیادی به کشور وارد نمی کردند و هم مذاکره کنندگان قدرت چانه زنی بیشتری در مذاکرات مختلف داشتند.
راهکاری برای مواجهه با تحریم ها
مدیر بخش ارتباط با صنعت پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران ضمن اشاره به اهمیت محصولات های تک اظهار داشت: اگر ما در چند محصول موردنیاز، جزو تولیدکننندگان اصلی باشیم، مثل محصولات «های تک»، تحریم کشور ما به سادگی امکان نخواهد داشت. تعداد زیادی محصولات استراتژیک و مورد نیاز جهانی وجود دارد که لازم است یک کار مدون پژوهشی در کشور صورت گیرد تا مشخص شود، با عنایت به مزیت رقابتی کشور، بهتر است روی تولید چه محصولاتی در کشور تمرکز شود که قدرت اقتصادی کشور را بهبود بخشد.
وی در انتها بار دیگر به اهمیت محصولات خاص در بازار جهان تصریح کرد و افزود: مثلا اگر روی خودرو کار نماییم و بخواهیم آنرا صادر نماییم، آن قدر مورد مهمی نیست؛ چون تولیدکنندگان خودرو باکیفیت در دنیا زیاد هستند. ولی یک سری کالاهای صنعتی، مواد دارویی، مواد صنعتی یا محصولات معدنی وجود دارند که تولیدکنندگان آن در دنیا انگشت شمارند و اگر تولید آنها مدنظر قرار گرفته و سیاست های پژوهشی کشور را به آن سمت سوق بدیم، اطمینان دارم که از این زمینه می توانیم بعنوان برگ برنده در اقتصاد و مذاکرات مختلف استفاده نماییم.
منبع: rastablog.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب