تهران در محاصره دود ۱۳۰ روز هوای آلوده در مقابل ۵ روز هوای پاک
راستابلاگ: وارونگی دما، ترافیک سنگین و سوخت های آلاینده، نفس پایتخت را به شماره انداخته اند. در صورتیکه آلودگی هوا سلامت میلیونها نفر را تهدید می کند، کارشناسان نسبت به نتایج جدی آن هشدار می دهند و راه حل آنرا اجرای برنامه های جداگانه درباره ی توافق پاریس می دانند.
پوریا لوایی، کارشناس حوزه سیاست پژوهی در گفت و گو با ایسنا، وضعیت هوای کلانشهرها در زمستان سال جاری را چنین تشریح کرد: در بین غبار و دود، شهری خفته است. آسمانش رنگ باخته و خورشیدش پشت پرده ای از سیاهی پنهان شده است. نفس ها به شماره افتاده اند، سینه ها سنگین و گلوها خشک. هر دم و بازدم، کوشش برای جنگیدن با سمی است که بجای اکسیژن، وارد ریه ها می شود.
وی ادامه داد: متاسفانه از شروع امسال حداقل ۱۳۰ روز هوای تهران در وضعیت ناسالم قرار داشته و تهرانی ها فقط ۵ روز هوای پاک را تنفس کرده اند! در ایام سرد سال که پدیده وارونگی دما در شهرهای بزرگ ایران، خصوصاً تهران، شدت می گیرد، آلودگی هوا به یک معضل جدی تبدیل می شود.
لوایی، وارونگی دما را به مفهوم قرار گرفتن لایه های هوای سرد در زیر لایه های هوای گرم دانست و اضافه کرد: این پدیده مانع از صعود و پراکندگی آلاینده ها می شود و در نتیجه این آلاینده ها در سطح زمین تجمع کرده و غلظت آنها در هوای تنفسی بیشتر می شود.
وی اشاره کرد: این پدیده در شرایطی که شهرهای صنعتی و پرجمعیت، تولید آلاینده زیادی دارند، می تواند خطرات جدی برای سلامت عمومی بوجود آورد.
آلاینده های اصلی و اثرات آنها بر سلامت
این کارشناس حوزه آینده پژوهی اشاره کرد: کربن مونوکسید (CO) که به عنوان «قاتل خاموش» شناخته می شود، یکی از آلاینده های خطرناکست که از احتراق ناقص سوخت های فسیلی مانند گاز، بنزین و نفت تولید می شود. این گاز بی رنگ و بی بو با اتصال به هموگلوبین خون، مانع از انتقال اکسیژن به بافت های بدن می شود و می تواند منجر به سردرد، سرگیجه، تهوع، لطمه های مغزی و در موارد شدیدتر، مرگ شود.
وی تصریح کرد: در وضعیت وارونگی دما، تجمع این گاز در فضاهای بسته و خیابان های پرترافیک بسیار خطرناکست. حتی قرار گرفتن در معرض سطوح پایین CO به مدت طولانی خصوصاً برای افراد دچار بیماریهای قلبی می تواند اثرات منفی بر سلامت داشته باشد.
یک اشتباه متداول
وی با اعلان اینکه یکی از رایج ترین اشتباهات موجود در میان مردم و حتی مسؤلان، تصور کربن دی اکسید به عنوان یک گاز آلاینده است و اضافه کرد این در حالیست که کربن دی اکسید بطور طبیعی در جو زمین وجود دارد و قسمتی از چرخه کربن است. کربن دی اکسید برای فتوسنتز گیاهان ضروری است؛ تا علاوه بر تولید اکسیژن، پایه زنجیره غذایی در طبیعت را تشکیل دهد.
وی اظهار داشت: افزایش غلظت CO₂ در جو، عمدتا به سبب کارهای انسانی مانند سوزاندن سوخت های فسیلی، منجر به تقویت اثر گلخانه ای و در نتیجه گرمایش جهانی می شود. در این مورد، CO₂ به عنوان یک گاز گلخانه ای و عامل تغییرات اقلیمی شناخته می شود؛ اما بطور مستقیم برای انسان سمی نیست. محصولات اصلی احتراق کامل هیدروکربن ها دی اکسید کربن (CO₂) و بخار آب (H₂O) هستند. در شرایطی که اکسیژن به اندازه کافی در دسترس باشد، هیدروکربن ها بطور کامل می سوزند و این دو محصول را تولید می کنند.
لوایی اضافه کرد: با این وجود، در صورت کمبود اکسیژن یا شرایط نامناسب احتراق، سوختن ناقص رخ می دهد که می تواند منجر به تولید مونوکسید کربن (CO) و سایر آلاینده ها شود.
اکسیدهای نیتروژن: (NOx) شامل نیتروژن مونوکسید (NO) و نیتروژن دی اکسید (NO۲) هستند که عمدتا از احتراق سوخت در موتورهای خودرو ها و نیروگاه ها تولید می شوند. NO۲ به سبب خواص تحریک کننده ای که دارد، می تواند موجب التهاب ریه ها، برونشیت، آسم و سایر مشکلات تنفسی شود. در وضعیت وارونگی دما، غلظت بالای NOx می تواند وضعیت بیماران دچار بیماریهای تنفسی را تشدید کند.
وی درباب گازهای آلاینده شهر چنین اظهار داشت: اکسیدهای گوگرد و ذرات معلق همچون گازهای آلاینده شهری هستند؛ اکسیدهای گوگرد: (SOx) که خصوصاً در صنایع و نیروگاه ها و به سبب احتراق سوخت های حاوی گوگرد مانند نفت کوره و زغال سنگ تولید می شوند، عامل اصلی باران های اسیدی هستند. این گازها خصوصاً برای افرادی که دچار بیماریهای تنفسی و قلبی-عروقی هستند، خطرناک هستند.
ذرات معلق: (PM۲.۵، PM۱۰) از دیگر آلاینده های جدی هستند که می توانند موجب مشکلات تنفسی، بیماریهای قلبی-عروقی، سرطان ریه، سکته مغزی و سایر بیماریها شوند. ذرات PM۲.۵ به سبب اندازه بسیار کوچکشان می توانند به عمق ریه ها و حتی جریان خون نفوذ کنند و خطرات جدی تری برای سلامت ایجاد کنند. در وضعیت وارونگی دما، تجمع این ذرات در هوا خصوصاً در شهرهای بزرگ می تواند تهدیدی جدی برای سلامت عمومی باشد.
سهم وسایل نقلیه و صنایع در آلودگی هوا
این کارشناس حوزه آینده پژوهی اظهار داشت: در بیشتر شهرهای بزرگ کشور، وسایل نقلیه موتوری، خصوصاً خودرو های شخصی و وسایل نقلیه دیزلی مانند اتوبوس ها و کامیون ها، عامل اصلی آلودگی هوا هستند. خصوصاً در وضعیت وارونگی دما، این وسایل نقلیه با تولید آلاینده هایی همچون کربن مونوکسید (CO)، اکسیدهای نیتروژن (NOx) و ذرات معلق (PM۲.۵) وضعیت را تشدید می کنند.
وی اضافه کرد: عوامل دیگری همچون ترافیک سنگین، تعداد زیاد خودرو های فرسوده و کیفیت پایین سوخت، سهم این وسایل را در آلودگی هوا می افزایند.
وی نیروگاه ها و صنایع را از دیگر منابع آلاینده دانست خصوصاً در مواردی که از مازوت به عنوان سوخت استفاده می شود و اظهار داشت: مازوت به سبب داشتن مقدار زیادی گوگرد، در هنگام سوختن سبب انتشار SOx و ذرات معلق می شوند که می توانند بطور قابل توجهی آلودگی هوا را تشدید کنند. با این وجود، سهم نیروگاه ها در تولید ذرات معلق به طور معمول کمتر از سهم وسایل نقلیه است و برخی گزارش ها سهم آنها را در حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد، سهم وسایل نقلیه را حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد و مابقی را متعلق به صنایع، پالایشگاه ها و... ارزیابی می کنند.
لوایی اشاره کرد: رفع آلودگی هوای کلانشهرها، نیازمند اقدامات جداگانه برای سفارش های توافق پاریس است. چونکه دغدغه اصلی این توافق نامه، کاهش میزان گازهای گلخانه ای خصوصاً کربن دی اکسید است و این امر کمکی به کیفیت هوای کلانشهرها نمی کند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب