آیا پیوند سلول های بنیادی خطر مبتلا شدن به سرطان را افزایش می دهد؟
به گزارش راستابلاگ، دانشمندان برای رسیدن به پاسخ این سوال به سراغ اشخاصی رفته اند که بیشتر از 40 سال پیش برای درمان سرطان خون تحت پیوند سلول های بنیادی قرار گرفته اند تا نرخ جهش های بالقوه سرطان زا را در آنها بررسی نمایند.
به گزارش راستابلاگ به نقل از ایسنا، تاکنون از سلول های بنیادی خون ساز اهداکنندگان برای درمان صدها هزار نفر دچار سرطان خون و سایر اختلالات خونی استفاده شده است.
به نقل از نیچر، از زمانی که بالاتر از ۵۰ سال پیش نخستین سلول های بنیادی خون ساز بطور موفقیت آمیزی به افراد دچار سرطان خون پیوند زده شد، پژوهشگران به این فکر می کردند که آیا آنها جهش های سرطان زا ایجاد می کنند یا خیر.
حالا یک مطالعه منحصر به فرد بر روی طولانی ترین دریافت کنندگان پیوند و اهداکنندگان آنها نشان داده است که افرادی که سلول های بنیادی اهدایی را دریافت می کنند، به نظر نمی رسد که خطر مبتلاشدن به چنین جهش هایی را داشته باشند.
مایکل اسپنسر چپمن(Michael Spencer Chapman) هماتولوژیست موسسه سرطان بارتز در لندن می گوید: نتایج ما شگفت آور و در عین حال اطمینان بخش هستند.
آلخو رودریگز فراتیچلی(Alejo Rodriguez-Fraticelli) زیست شناس سلول های بنیادی در موسسه تحقیقات زیست پزشکی در بارسلون اسپانیا نیز می گوید: این خبر فوق العاده ای برای افرادی است که تحت این درمان ها قرار می گیرند.
سلول های بنیادی خون ساز، سلول های پیش سازی هستند که در مغز استخوان قرار دارند و همه انواع سلول های خونی را ایجاد می کنند. آنها برای درمان صدها هزار نفر دچار سرطان خون و بیماریهای مغز استخوان استفاده شده اند.
این پیوندها شامل تخلیه کل ذخایر سلول های بنیادی خون فرد و جایگزینی آنها با سلول های یک اهدا کننده سالم می باشد، اما پژوهشگران مدت ها نگران این بودند که قرار دادن سلول ها تحت چنین فشاری می تواند خطر مبتلاشدن به سرطان را افزایش دهد.
شایان ذکر است که در موارد نادر، از هر ۱۰۰۰ پیوند، در یک مورد، سلول های اهداکننده به سرطان در گیرندگان تبدیل می شوند.
مطالعه جهش ها
تازه ترین مطالعه که این هفته در مجله Science Translational Medicine انتشار یافت، به بررسی جهش در ژن های خاص در رابطه با سرطان پرداخت. تصور می شد که این جهش ها می توانند به سلول های خون ساز مزیت رشدی در گیرندگان پیوند بدهند و به آنها اجازه دهد که با افزایش سن گیرنده به سرعت تقسیم و تکثیر شوند و در نهایت به سرطان خون(لوسمی) تبدیل شوند.
تعدادی از نخستین پیوندها در مرکز سرطان فِرِد هاچینسون در اواخر دهه ۱۹۶۰ انجام شد. در سال ۲۰۱۷ ماسومی اوئدا اوشیما(Masumi Ueda Oshima) یک پژوهشگر بالینی که پیری بعد از پیوند را در مرکز سرطان فرد هاچینسون در سیاتل واشنگتن مطالعه می کند به همراه همکارانش تصمیم گرفتند با دریافت کنندگان این پیوندها و اهداکنندگان آنها برای جمع آوری نمونه هایی از پیوندها تماس بگیرند و خون و نحوه پیری سلول ها را مقایسه کنند. او می گوید: این واقعاً یک سفر کاوشگرانه بزرگ بود.
این تیم از ۳۲ فرد شامل ۱۶ جفت اهداکننده و گیرنده که میان ۷ تا ۴۶ سال پیش پیوند خودرا دریافت کرده بودند، نمونه خون جمع آوری کرد. پژوهشگران از یک تکنیک بسیار حساس برای تعیین توالی ژن های شناخته شده برای به دست آوردن جهش های در رابطه با سرطان های مغز استخوان استفاده کردند.
این تیم سلول های دارای جهش را در همه اهداکنندگان سالم، حتی آنهائیکه آن زمان ۱۲ سال سن داشتند، پیدا کردند و دریافتند که هرچه اهداکننده مسن تر باشد، جهش ها در خون آنها بیشتر وجود دارد، اما بطور کلی نرخ این جهش ها پایین باقی می ماند و در حد یکی از یک میلیون جفت است.
پژوهشگران سپس الگوهای جهش را در ۱۱ جفت اهداکننده و گیرنده که می توانستند به نمونه های خون اهداکننده از زمان پیوند دسترسی داشته باشند، مقایسه کردند. آنها الگوهای جهش مشابهی را در هر دو گروه یافتند.
بگفته محققان بطور متوسط، جهش با نرخ ۲ درصد در سال در اهداکنندگان و ۲.۶ درصد در سال در گیرندگان رخ می دهد.
اسپنسر چپمن می گوید: در کمال تعجب، جهش های بسیار کمی در سلول های بنیادی که بوسیله پروسه پیوند ایجاد می شوند، وجود دارد. این نشان میدهد که سلول های گیرندگان پیوند با سرعتی مشابه با سلول های اهداکنندگان شان پیر می شوند و خطر مبتلاشدن به جهش ها را که ممکنست آنها را مستعد مبتلاشدن به سرطان خون کند، افزایش نمی دهند.
اوشیما نیز می گوید: این واقعیت که نرخ جهش ها برای مدت طولانی بعد از پیوند ثابت می ماند، نشان میدهد که ظرفیت بازسازی سامانه خون سازی واقعاً عمیق است.
فراتیچلی هم می گوید که بااینکه نتایج آرامش بخش است، اما برمبنای تعداد کمی از افراد است که نتیجه گیری کلی را دشوار می کند.
پیچیده بودن پیری
اسپنسر چپمن نتایج مشابهی را در مطالعه جداگانه ای روی جفت های اهداکننده و گیرنده مشاهده کرد. مطالعه او شامل ۱۰ گیرنده پیوند بود که میان ۹ تا ۳۱ سال قبل، سلول های خون ساز را از خواهر و برادر خود دریافت کرده بودند.
آنها فقط بدنبال تغییرات در ژن های خاص در رابطه با سرطان نبودند، بلکه سلول های خون ساز را استخراج کردند و رشد دادند و کل ژنوم سلول های منفرد را توالی یابی کردند.
آنها در نهایت دریافتند که گیرندگان بطور متوسط فقط کمی بیش از اهداکنندگان خود جهش داشته اند و تنها ۱.۵ سال پیری طبیعی اضافه داشتند که یافته ای مشابه با اوشیما بود.
هنگامی که او و همکارانش به صورت مشخص به جهش هایی که به سلول ها مزیت رشد می دهند، نگاه کردند، متوجه شدند که سلول هایی که تنها یکی از این جهش ها را داشتند در سطوح مشابهی در گیرنده ها و اهداکنندگان یافت شدند، اما سلول های دارای دو یا تعداد بیشتری از این جهش های سودمند در سطوح بالاتری در گیرندگان نسبت به اهداکنندگان وجود داشتند. این می تواند توضیح دهد که چرا در موارد نادر، سلول های پیوندی می توانند به تومور سرطانی تبدیل شوند.
اسپنسر چپمن می گوید برای درک بهتر نتایج این فرآیندهای پیری، از نظر خطر مبتلاشدن به سرطان و عملکرد سیستم ایمنی به کار و تحقیقات بیشتری نیاز است.
هر دو مطالعه می توانند برای افرادی که پیوند سلول های بنیادی و درمان های ژنی مبتنی بر خون را بطورمثال برای درمان بیماری «کم خونی سلول های داسی شکل» دریافت می کنند، پیامدهایی داشته باشد.
اسپنسر چپمن می گوید تعداد بیشتری از این درمان ها درحال انجام و ترویج هستند و روی خردسالان انجام می شوند و آنها باید تا آخر عمر به سلول های پیوند زده شده تکیه کنند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب